صالحی: نیروگاه‌های ما برق تولید نمی‌کنند/ ایران از بحران ارتباطات گذر می‌کند؟

تینا مزدکی_ اگرچه در نقاط مختلف دنیا از دغدغه تامین برق عبور کرده‌اند و به فکر توسعه حوزه‌های دیگری همچون هوش مصنوعی و تکنولوژی‌های جدید هستند؛ این روزها کاربران ایرانی با پریشانی سعی می‌کنند جداول قطعی برق را برای یکدیگر بفرستند تا پیش از آنکه به ساعات قطعی برق جدول برسند، ابزارهای هوشمند خود را شارژ کنند بلکه در ساعات قطعی برق، به مشکل برخورد نکنند.  اما مسئله اینجا است که همه‌چیز به شارژ کردن این ابزارها ختم نمی‎شود. 

احتمالاً برای شما هم پیش‌آمده است که در مواقع قطعی برق با اختلالات آنتن تلفن همراه و اینترنت نیز روبه‌رو شوید، اما چرا چنین مشکلاتی به وجود می‌آید و در مواقع بحران چطور باید ارتباطات را برقرار نگه‌داریم؟ چاره چیست؟ پاسخ به این سوالات بهانه‌ای بود برای آنکه با حمیدرضا صالحی، نایب‌رئیس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی، صنایع و معادن تهران و دبیر و عضو هیئت‌مدیره سندیکای صنعت برق ایران در نشر روز به گفت‌وگو بپردازم.

متناسب با رشد مصرف به تولید و همین‌طور به میزان گاز موردنیاز برای مصرف نیروگاه‌ها نیز توجهی نکردیم

-چه چیزی باعث شده است که در راستای قطعی برق، افراد با اختلال در اینترنت و آنتن‌دهی تلفن‌های همراه خود روبه‌رو شوند؟

ما متأسفانه کشوری بودیم که هیچ‌گاه مشکل کمبود انرژی نداشتیم و ازلحاظ احداث نیروگاه‌های تولید برق جز بیست کشور اول دنیا هستیم. اما ازآنجایی‌که متناسب با رشد مصرف به تولید و همین‌طور به میزان گاز موردنیاز برای مصرف نیروگاه‌ها نیز توجهی نکردیم و میزان گاز مصرفی هم متعاقباً بالا رفت، همه این‌ها باعث شد که در تابستان دچار کمبود برق و در زمستان نیز با کمبود گاز و به‌تبع آن باز با کمبود برق مواجه شویم.

زمانی که ما کمبود برق‌داریم، در تابستان شاید بخش ارتباطات زیاد مخصوصاً برای مکان‌های دورافتاده به مشکل برخورد نکند اما در زمستان گاز هم قطع می‌شود. درواقع برای بسیاری از سازمان‌ها که نقش دیتاسنتر و اوپراتورها را دارند، باوجود نیروگاه‌های سیار و کوچک که از گاز و گازوئیل استفاده می‌کنند، می‌بینیم که در تابستان این اختلالات کمرنگ است؛ اما در زمستان، گاز و گازوئیل هم به کمبود می‌خورد و این مسئله بغرنج‌تر می‌شود.

مشکل ما تامین سوخت است

همانند upsهایی که درگذشته ما در دفاتر کار خود استفاده می‌کردیم و به کمک آن‌ها زمانی که برق می‌رفت کامپیوترهایمان روشن می‌ماند و یا تلفن‌های سانترال امکان پاسخگویی داشتند؛ اکنون هم وقتی در ابعاد بزرگ‌تر برق کشور می‌رود، مخصوصاً دیتاسنترها و اوپراتورهای مخابراتی، آن‌هایی که اینترنت می‌فروشند و یا مجموعه‌هایی که باید روی خطوط انتقال، باتری شارژرهای خود را شارژ کنند باید تدارکات قوی‌تری ببیند و چاره آن‌ها نسل جدید استوریج‌ها و باتری‌ها است.

در دنیا می‌بینیم که نقش استوریج ها قوی‌تر از موتور ژنراتورهایی شده است که می‌توانند برق را به مدار بیاورند؛ چراکه می‌دانند موتور ژنراتورها ممکن است باز با مشکل کمبود گاز و سوخت مواجه شوند. اکنون ما مشکل نیروگاه برای تولید برق نداریم، مشکل ما تأمین سوخت است، چون کمبود گازداریم و به خاطر آلاینده‌ها نیز نمی‌توانیم مازوت بسوزانیم چراکه مازوت ما سولفات بسیاری دارد.

 بنابراین نیروگاه ما برق تولید نمی‌کند و آثار آن را در تمامی بخش‌ها ازجمله بخش مخابرات و ارتباطات، تولید دیتا و شبکه‌های ارتباطی اینترنت می‌بینیم، این موضوع حتی باعث شده است که پهنای باند در خیلی از نقاط کشور کاهش پیدا کند. باتجربه‌ای که در دنیا وجود دارد، دیده‌شده است که استفاده از نسل جدید استوریج‌ها و همان باتری‌ها، می‌تواند برای ساعاتی میزان برق قطع‌شده را جبران کند. به این شکل که مجموعه‌های مخابراتی از آن‌ها تغذیه کنند و کمبودها در حوزه ارتباطی خیلی کمتر دیده شود.

به این دلیل که برق داشتیم و نیروگاه‌ها به‌اندازه کافی جواب می‌دادند، کسی به سمت استوریج‌ها و باتری‌ها نرفت

-ما اکنون باتری نداریم یا مشکل فرسودگی باتری‌ها است؟

مشکلی که ما اکنون داریم این است که هنوز بر روی باتری‌ها سرمایه‌گذاری نشده است. در کشور ما هرجا که می‌روید می‌بینید که یک ژنراتور کوچک و یک نیروگاه گذاشته‌اند اما به سمت نسل جدید باتری‌ها و استوریج‌ها نرفته‌اند. آن باتری‌هایی که در upsها استفاده می‌کردیم برای یک یا دو ساعت پاسخگو بودند، خالی می‌شدند و باید آن‌ها را شارژ می‌کردیم. اما باتری‌هایی که از آن صحبت می‌کنیم، صنعتی جدید هستند و عمر بیشتری دارند، مخصوصاً نسل جدید باتری‌های لیتیوم که می‌توانند در عرض چند روز تخلیه شوند، اما حجم زیادتری دارد و گران‌تر هستند.

 این تکنولوژی جدید را ما هنوز در ایران نداریم. به این دلیل که برق داشتیم و نیروگاه‌ها به‌اندازه کافی جواب می‌دادند، کسی به سمت استوریج‌ها و باتری‌ها نرفت. من فکر می‌کنم که در آینده نزدیک این حوزه در کشور ما توسعه پیدا کند و سهم زیادی از بازارهای کسب‌وکار را بگیرد.

عمده مشکل ما ریشه در کمبود سوخت دارد

-وضعیت سرمایه‌گذاری بر روی این باتری‌ها چگونه است؟

اکنون برخی از شرکت‌ها، پژوهشکده‌ها و دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی کار خود را بر روی این باتری‌ها شروع کرده‌اند و برخی از سرمایه‌گذاران نیز در این حوزه سرمایه‌گذاری می‌کنند و من فکر می‌کنم که این تکنولوژی چون در بسیاری از کشورها مثل چین بسیار توسعه پیداکرده است، حتماً در کشور ما نیز جای خود را باز می‌کند و در سال‌های بعد کمتر با این مشکلات مواجه می‎شویم. امسال عمده مشکل ما ریشه در کمبود سوخت دارد، اول کمبود گاز و دوم گازوئیل. درواقع این مشکل باعث شده است که اکنون به این نقطه برسیم.

انرژی تجدیدپذیر در دنیا جواب داده است

-بسیاری از کشورها به سمت روش‌های دیگری برای تأمین برق رفته‌اند، در مورد ایران نیز همین‌طور است؟

نیروگاه‌های تجدید پذیری هم هستند؛ به‌عنوان‌مثال می‌توان صفحات خورشیدی نصب کرد تا این صفحات باتری‌ها را شارژ کنند و شبکه‌های مخابراتی و اینترنتی از این باتری‌ها تغذیه کنند. اکنون صفحات خورشیدی در دنیا در این زمینه جواب داده است و بسیاری از پایگاه‌های ارتباطی و دیتاسنترها از آن‌ها تغذیه می‌کنند و شارژ باتری‌ها را انجام می‌دهند، زمانی که برق می‌روند این‌ باتری‌ها به مدار می‌آیند و از آن‌ها استفاده می‌شود.

اما مسئله این است که استفاده از باتری‌های نسل جدید در ایران کمتر موردتوجه قرارگرفته است. با اتفاقاتی که امسال افتاد، امیدواریم در آینده بیشتر به این بخش توجه شود. به نظر می‌رسد که در آینده چه بحث واردات و چه بحث تولید و R&D، توجه می‌شود و در ایران به سراغ این سازوکار خواهند رفت.

-با این تفاسیر فعلاً در ایران چطور قرار است در مواقع بحران ارتباطات برقرار بماند؟

امسال سال اولی بود که به این موضوع برخورد کردیم و مطمئن باشید که سال بعد به این شکل نخواهد بود, زیرا تمام کسانی که انتقال دیتا، زیرساخت‌های اینترنتی و شبکه‌های ارتباطی برای آن‌ها مهم است به‌عنوان‌مثال بسیاری از کسب‌وکارها که با این‌ها سروکار دارند، از نسل جدید استوریج‌ها، باتری‌ها و منابع تجدید پذیر استفاده خواهند کرد و این اقدامات باعث می‌شود که در سال آینده کمتر به چنین مشکلاتی برخورد کنیم.

۲۲۷۳۲۳