ضرورت توجه به سلامت روانی، اخلاقی و اجتماعی در کنار سلامت جسم

معاون فرهنگی و اجتماعی پلیس در یادداشتی به مناسبت هفته سلامت، وجوه مهم سلامت را برشمرد و بر نقش خانواده در سلامت افراد تاکید کرد.

به گزارش نشر روز، سردار سعید منتظرالمهدی در یادداشتی به مناسبت هفته سلامت نوشت: « یکی از ارکان اصلی خوشبختی و بهروزی، «سلامت» است. چه، با برخورداری از تراز بالای صحت و سلامت است که می توان برای تحقق اهداف ریز و درشت زندگی و بیشینه سازی شادابی و موفقیت، گام فراسو نهاد و جهد و جد روزافزون کرد. لیکن، نباید از یاد برد که قلمرو و حیطه سلامت هرگز در سطح «سلامت جسم» محدود نمی ماند بلکه حیطه های پر اهمیت دیگری را نیز در بر می گیرد که از آن میان سه حیطه دیگر سلامت، یعنی «سلامت روان»، «سلامت اخلاق» و «سلامت اجتماعی» در خور توجه فزون تری هستند. نیازی به یادآوری نیست که این چهار حیطه سلامت پیوند وثیق و جدایی ناپذیری با یکدیگر دارند و لاجرم زوال یا نقصان هریک قادر است آن سه دیگر را دستخوش کژکارکردی کند.

 چنانچه از حیث یادآوری و بیش و کم از منظر امروزین بخواهیم تعریفی بس مختصر از این چهار حیطه سلامت به دست دهیم چنین می توان گفت که جسم آنگاه سالم است که بتوان بی هیچ محدودیتی از همه ظرفیت و توان آن برای «نیکو زیستن» بهره جست، روان نیز زمانی در سلامت است که نه تنها در دام هیچ «تعارض» آشفته ساز و نشانگان ملال انگیز و تنیدگی آشوبناکی گرفتار نشده باشد بلکه لبریز سُرور و وجد و خرسندی و پیوسته در تعالی و پویایی باشد. به همین قیاس سلامت اخلاقی نیز به حالتی اطلاق می شود که ذهن و ضمیر فرد عاری از «احساس گناه» باشد؛ آشکار است که لازمه فراچنگ زدن چنین خلق و حالتی آن است که فرد در کنش و منش و بینش خود، «فضایل اخلاقی» نظیر صداقت، عدالت، اصالت، امانت و جزو آن را فرو نگذارد و برای بیشینه سازی آن ها پیوسته بکوشد. سرانجام، مراد از «سلامت اجتماعی» آلوده نشدن به آسیب های مختلف از یک سو و داشتن ارتباط و تعامل «شفابخش» با جمع و جامعه از دیگر سو است.

 ناگفته پیداست که یک دوجین عامل را می توان نشان کرد و نشان داد که بر هر یک از این چهار حیطه سترگ سلامت تاثیر می گذارند. اما، تردیدی نمی توان کرد که در این میان سهم و نقش خانواده برجسته تر است. چون همانگونه که می دانیم در خانواده است که «اندیشه» شکل می گیرد، «شخصیت» فرا می بالد، «منش» نضج می یابد، «نگرش به خویشتن» پایه ریزی می شود و «نحوه رفتار» در برابر پدیده ها و در شرایط مختلف، سمت و سو داده می شود.

 حال این پرسش در برابر ما عرض اندام می کند که کدام خانواده قادر است تراز و میزان هر یک از چهار نوع سلامت را ارتقا دهد و مانع از فروشدن در «بیماری» و نقصان سلامت شود؟ در پاسخ به این پرسش می توان انبوهی شاخص و ملاک را برای « خانواده سلامت محور» و «سالم پرور» فهرست کرد. لیکن به باور من از آن میان شاخص های زیر اهمیت بیشتری دارند:

1.سبک زندگی برخوردار از تحرک بهینه (60 دقیقه در روز)، بهداشت مطلوب، چک آپ دوره ای، تفریح به موقع و تغذیه مناسب. چنین سبکی نه تنها به سلامت جسم یاری می رساند بلکه سلامت ذهن و روان را نیز مضاعف می کند.

2.پیروی از الگوی گفت وگوی سازنده برای از میان راندن تعارضات ناگزیر زندگی. در چنین خانواده ای کمتر مشاجره و منازعه و مجادله دیده می شود. چه، اینگونه خانواده ها زبان و کلام را در جهت «مفاهمه» و مصالحه بکار می گیرند و با گفت و شنود به موقع مانع از سایه انداختن تعارضات و مسایل حل نشده بر ساحت جان و روان می شوند.

3.افزایش مستمر ذخیره شناختی. در خانواده سلامت محور مطالعه و یادگیری رفتاری رایج و مستمر است و لاجرم اعضای اینگونه خانواده ها پیوسته دانایی خود را افزایش می دهند و اندیشه خود را زیبا و غنی می سازند. آنان همچنین می کوشند تا «دانش» خود را به «خِرد» تبدیل سازند و آن را در کنش و عمل خود بکار بندند. ناگفته پیداست که پیامد دانایی، خردمندی و «اندیشه زیبا» خوشامدگویی مستمر به زیبایی های بیکران زندگی و شادابی و شورمندی جسم و روان است.

4.فضیلت مند زیستن. در خانواده سالم پرور و سلامت محور به فضایل اخلاقی نه تنها در «گفتار» بلکه در «کردار» ارج نهاده می شود. به همین سبب اینگونه خانواده ها اغلب با خود و دیگران «در صلح» و آرامش هستند.

4.برخورداری از روابط و پیوندهای اجتماعی خرسند ساز. چنین پیوندی نوعی «حمایت اجتماعی» است که همچون «سپری نیرومند» از اعضای خانواده در برابر سختی ها و رنج های ناگزیر زندگی حفاظت می کند. یادمان باشد که در جهان بودن یعنی با دیگران بودن.

 خلاصه آنکه، خانواده سلامت محور «زندگی زیسته» سالمی دارد و لاجرم احساس خوشبختی و بهروزی و شادابی آن پیوسته در حال افزایش است.»

پایان خبر نشر روز