همانندجویی پایان نامه چقدر طول میکشد

همانندجویی پایان نامه فرآیندی ضروری برای اطمینان از اصالت محتوای پژوهشی و جلوگیری از سرقت علمی است. این فرآیند که اغلب از طریق سامانه همانندجو ایرانداک انجام می‌شود بسته به عواملی چون حجم فایل و ترافیک سامانه معمولاً بین چند دقیقه تا چند ساعت و در مواردی نادر تا 24 ساعت زمان می‌برد.

همانندجویی پایان نامه یا رساله فرآیندی است که طی آن متن پایان نامه یا رساله با حجم عظیمی از متون علمی موجود در پایگاه‌های اطلاعاتی شامل پایان نامه‌ها مقالات کتاب‌ها و محتوای وب مقایسه می‌شود. هدف اصلی این فرآیند شناسایی بخش‌هایی از متن است که بدون ارجاع دهی مناسب از منابع دیگر کپی یا بازنویسی شده‌اند. این کار به حفظ حقوق معنوی پدیدآورندگان اصلی و ارتقاء فرهنگ پژوهش اخلاقی کمک می‌کند.

اهمیت همانندجویی پایان نامه در چندین جنبه کلیدی نهفته است. اولاً این فرآیند ابزاری قدرتمند برای مبارزه با سرقت علمی است که اعتبار علمی دانشگاه‌ها و پژوهشگران را خدشه‌دار می‌کند. ثانیاً همانندجویی به دانشجو کمک می‌کند تا با اصول صحیح ارجاع دهی آشنا شود و مهارت‌های نگارشی خود را در جهت تولید محتوای اصیل بهبود بخشد. ثالثاً ارائه گزارش همانندجویی با درصد تشابه استاندارد یکی از پیش‌نیازهای اصلی دفاع از پایان نامه یا رساله در بسیاری از دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی در ایران است.

سامانه همانندجو ایرانداک (مؤسسه تحقیقات و اطلاع‌رسانی علمی ایران) به عنوان اصلی‌ترین و معتبرترین ابزار همانندجویی در ایران شناخته می‌شود. این سامانه با دسترسی به یک پایگاه داده گسترده شامل پایان نامه‌های ثبت شده مقالات علمی کتاب‌ها و منابع اطلاعاتی دیگر امکان مقایسه دقیق متن پایان نامه ارسالی را فراهم می‌کند. استفاده از سامانه همانندجو برای تمامی دانشجویان تحصیلات تکمیلی که قصد دفاع از پایان نامه یا رساله خود را دارند در بسیاری از دانشگاه‌ها الزامی است و گزارش دریافتی از این سامانه مبنای تصمیم‌گیری برای اجازه دفاع قرار می‌گیرد.

مراحل ثبت پایان نامه در سامانه همانندجو شامل چند گام مشخص است که دانشجو یا نماینده دانشگاه باید آن‌ها را طی کند. این فرآیند با هدف تسهیل در استفاده و ارائه گزارش دقیق طراحی شده است. آشنایی با این مراحل برای انجام موفقیت‌آمیز همانندجویی و دریافت گزارش در زمان مناسب ضروری است.

قدم اول ثبت نام در سامانه همانندجو

اولین قدم برای استفاده از سامانه همانندجو ثبت نام در این سامانه است. معمولاً این ثبت نام توسط کارشناسان کتابخانه یا تحصیلات تکمیلی دانشگاه‌ها انجام می‌شود و دسترسی لازم برای بارگذاری پایان نامه به آن‌ها داده می‌شود. در برخی موارد ممکن است دانشجو نیز با معرفی‌نامه از دانشگاه خود بتواند به صورت مستقیم ثبت نام کند. در این مرحله اطلاعات هویتی دانشجو استاد راهنما و عنوان پایان نامه ثبت می‌شود.

قدم دوم ثبت درخواست همانندجویی

پس از ثبت نام نوبت به ثبت درخواست همانندجویی می‌رسد. در این مرحله فایل پایان نامه یا رساله آماده شده توسط دانشجو با فرمت‌های مورد قبول سامانه (معمولاً PDF یا Word) در سامانه بارگذاری می‌شود. کاربر باید اطلاعات مربوط به پایان نامه مانند عنوان نام دانشجو استاد راهنما و مشاور را به دقت وارد کند. پس از بارگذاری فایل درخواست همانندجویی ثبت و فرآیند مقایسه آغاز می‌شود.

قدم سوم مشاهده نتیجه همانندجویی

پس از پایان فرآیند مقایسه توسط سامانه گزارش همانندجویی آماده می‌شود. این گزارش معمولاً شامل درصد کلی تشابه متن پایان نامه با منابع موجود در پایگاه داده و همچنین جزئیات بخش‌های مشابه با ذکر منبع اصلی آن‌ها است. کاربر می‌تواند این گزارش را از طریق سامانه مشاهده و دانلود کند. این گزارش مبنای اقدامات بعدی مانند کاهش درصد تشابه قرار می‌گیرد.

مدت زمان همانندجویی پایان نامه یک سوال رایج برای دانشجویان است. این زمان ثابت نیست و می‌تواند متغیر باشد. در شرایط عادی و زمانی که سامانه ترافیک بالایی ندارد فرآیند همانندجویی ممکن است تنها چند دقیقه طول بکشد. با این حال در زمان‌های اوج بارگذاری (مانند نزدیک به پایان ترم یا مهلت‌های دفاع) ممکن است این زمان افزایش یابد و تا چند ساعت یا حتی در موارد استثنایی تا 24 ساعت به طول انجامد. سرعت پردازش سرورهای سامانه نیز در این مدت زمان مؤثر است.

عوامل مؤثر بر مدت زمان همانندجویی متعدد هستند. حجم فایل پایان نامه یکی از مهم‌ترین عوامل است؛ فایل‌های حجیم‌تر نیاز به زمان بیشتری برای پردازش و مقایسه دارند. ترافیک و بار کاری سامانه همانندجو در زمان ارسال درخواست نیز بسیار تعیین کننده است. در زمان‌های شلوغ صف انتظار برای پردازش ممکن است طولانی شود. سرعت اینترنت و پایداری اتصال هنگام بارگذاری فایل نیز می‌تواند بر زمان اولیه بارگذاری تأثیر بگذارد اگرچه زمان اصلی پردازش مربوط به سرورهای سامانه است.

درصد قابل قبول همانندجویی پایان نامه توسط دانشگاه‌ها و گاهی گروه‌های آموزشی تعیین می‌شود و ممکن است متفاوت باشد. با این حال یک استاندارد کلی و رایج برای درصد تشابه قابل قبول زیر 20 درصد است. برخی دانشگاه‌ها ممکن است درصد کمتری را نیز بپذیرند مثلاً زیر 15 درصد. مهم است که دانشجو و استاد راهنما از درصد مورد قبول دانشگاه خود مطلع باشند. درصد بالاتر از حد مجاز نشان‌دهنده نیاز به بازنگری و کاهش تشابه است.

کاهش درصد همانندجویی پایان نامه پس از دریافت گزارش و مشاهده درصد تشابه بالا گامی ضروری است. این کار نیازمند بازنگری دقیق متن پایان نامه و اعمال تغییرات لازم برای کاهش شباهت‌ها با منابع موجود است. هدف از کاهش همانندی بازنویسی هوشمندانه مطالب با حفظ معنا و مفهوم اصلی و در عین حال اطمینان از اصالت نگارش است.

شیوه‌های انجام کاهش همانندی

شیوه‌های انجام کاهش همانندی شامل چندین تکنیک نگارشی است. اصلی‌ترین روش بازنویسی (Paraphrasing) مطالب با استفاده از کلمات و ساختارهای جمله‌ای متفاوت است به طوری که مفهوم اصلی حفظ شود. استفاده صحیح و دقیق از نقل قول مستقیم (Direct Quotation) با قرار دادن متن در داخل گیومه و ذکر کامل منبع نیز یکی دیگر از روش‌هاست اما باید به حداقل رسانده شود. خلاصه نویسی (Summarizing) مطالب بلند با استفاده از کلمات خود دانشجو نیز در کاهش تشابه مؤثر است. اطمینان از ارجاع دهی کامل و صحیح به تمامی منابع استفاده شده حتی منابعی که بازنویسی شده‌اند از اصول اساسی کاهش همانندی است. همچنین بهبود ساختار جملات و پاراگراف‌ها و استفاده از مترادف‌ها می‌تواند به کاهش درصد تشابه کمک کند.

هزینه همانندجویی پایان نامه معمولاً توسط دانشگاه‌ها پرداخت می‌شود و دانشجو به صورت مستقیم هزینه‌ای را پرداخت نمی‌کند. دانشگاه‌ها با خرید اعتبار یا اشتراک از سامانه همانندجو ایرانداک امکان استفاده از این سرویس را برای دانشجویان خود فراهم می‌کنند. با این حال در برخی موارد خاص یا برای استفاده‌های غیردانشگاهی ممکن است نیاز به پرداخت هزینه مستقیم برای هر بار همانندجویی باشد که نرخ آن توسط ایرانداک تعیین می‌شود. دانشجویان باید از روال دانشگاه خود در خصوص پرداخت هزینه همانندجویی مطلع شوند.

همانندجویی تنها محدود به پایان نامه و رساله نیست؛ همانندجویی پروپوزال نیز در برخی دانشگاه‌ها و برای برخی مقاطع تحصیلی (به خصوص دکتری) الزامی است. پروپوزال به عنوان طرح اولیه تحقیق حاوی بخش‌هایی مانند بیان مسئله پیشینه تحقیق و روش شناسی است که احتمال تشابه در آن‌ها وجود دارد. همانندجویی پروپوزال پیش از تصویب نهایی آن به اطمینان از اصالت طرح و جلوگیری از تکرار تحقیقات مشابه کمک می‌کند و بخشی از فرآیند کنترل کیفیت پژوهش محسوب می‌شود.

نرم افزارهای همانندجویی متعددی در سطح جهان وجود دارند که هر کدام پایگاه داده و الگوریتم‌های مقایسه متفاوتی دارند. در ایران سامانه همانندجو ایرانداک اصلی‌ترین ابزار همانندجویی برای پایان نامه‌ها و رساله‌ها است. در سطح بین‌المللی نرم افزارهایی مانند Turnitin iThenticate و PlagScan از جمله شناخته شده‌ترین ابزارها هستند که توسط دانشگاه‌ها و ناشران علمی در سراسر جهان برای بررسی اصالت مقالات پایان نامه‌ها و سایر متون علمی استفاده می‌شوند. هرچند سامانه ایرانداک برای دانشجویان داخل کشور رایج‌ترین گزینه است.

دانشجویان کارشناسی ارشد در چه مرحله‌ای موظف به انجام همانندجویی هستند

دانشجویان کارشناسی ارشد معمولاً پس از نگارش کامل پایان نامه و پیش از مرحله دفاع موظف به انجام همانندجویی و ارائه گزارش آن به دانشگاه هستند.

دانشجویان دکتری در چه مرحله‌ای موظف به انجام همانندجویی هستند

دانشجویان دکتری علاوه بر همانندجویی رساله پیش از دفاع در برخی دانشگاه‌ها ممکن است موظف به همانندجویی پروپوزال نیز پیش از تصویب نهایی آن باشند.

همانندجویی توسط چه کسی انجام می‌شود

همانندجویی معمولاً توسط کارشناسان کتابخانه یا تحصیلات تکمیلی دانشگاه‌ها از طریق سامانه همانندجو ایرانداک انجام می‌شود و دانشجو فایل را به آن‌ها تحویل می‌دهد.

چگونه می‌توان در سامانه همانندجو ثبت‌نام کرد

ثبت‌نام در سامانه همانندجو اغلب توسط دانشگاه برای کارشناسان ذیربط انجام می‌شود و دانشجویان معمولاً به صورت مستقیم ثبت‌نام نمی‌کنند بلکه فایل را از طریق دانشگاه ارسال می‌کنند.

چه قالبی از فایل‌ها برای بارگذاری در سامانه همانندجو مورد قبول است

سامانه همانندجو معمولاً فایل‌های متنی مانند PDF و Word (با پسوندهای doc و docx) را برای بارگذاری و بررسی همانندی می‌پذیرد.

گزارش همانندجویی برای چه کسانی ارسال می‌شود

گزارش همانندجویی معمولاً برای کارشناس دانشگاه که درخواست را ثبت کرده استاد راهنما و در برخی موارد برای خود دانشجو ارسال یا قابل دسترسی می‌شود.

اگر پایان‌نامه یا رساله به دلیل حجم زیاد در سامانه همانندجو قابل بررسی نباشد چه باید کرد

در صورتی که حجم فایل پایان نامه بیش از حد مجاز سامانه باشد باید فایل را به بخش‌های کوچکتر تقسیم کرده یا حجم تصاویر و المان‌های غیرمتنی را کاهش داد و سپس اقدام به بارگذاری نمود.

این سامانه در کدام مقطع دانشگاهی کاربرد دارد

سامانه همانندجو ایرانداک عمدتاً برای همانندجویی پایان نامه‌های کارشناسی ارشد و رساله‌های دکتری مورد استفاده قرار می‌گیرد.

آیا حتماً باید از این سامانه در کارهای پژوهشی استفاده کنیم

استفاده از سامانه همانندجو برای پایان نامه و رساله در بسیاری از دانشگاه‌های ایران الزامی است و بدون گزارش آن دفاع از پایان نامه امکان‌پذیر نیست.

آیا اطلاعات من پس از بررسی محفوظ می‌ماند

طبق قوانین ایرانداک اطلاعات پایان نامه‌های ثبت شده در سامانه همانندجو محرمانه تلقی شده و در پایگاه داده برای مقایسه‌های آتی مورد استفاده قرار می‌گیرد اما منتشر نمی‌شود.

علت کم نشدن درصد تشابه یا همپوشانی اصالت سنجی سامانه پژوهشیار چیست

کم نشدن درصد تشابه ممکن است به دلیل عدم بازنویسی کافی عدم ارجاع دهی صحیح یا وجود متون مشابه زیاد در پایگاه داده سامانه باشد که نیاز به بازبینی و اصلاح دقیق‌تر متن دارد.

آیا می‌توانم خودم کاهش همانندی را انجام دهم

بله کاهش همانندی یک فرآیند نگارشی است که دانشجو می‌تواند با استفاده از تکنیک‌های بازنویسی خلاصه نویسی و ارجاع دهی صحیح آن را انجام دهد.

آیا به موسسات کاهش همانندی پایان نامه می‌توان اعتماد کرد

اعتماد به موسسات کاهش همانندی نیازمند تحقیق و بررسی اعتبار آن‌هاست. برخی موسسات خدمات تخصصی ارائه می‌دهند اما مسئولیت نهایی اصالت محتوا با دانشجو است.