چرا دولت چهاردهم باید فراجناحی باشد؟

نشر روز بررسی می‌کند؛

گروه سیاسی خبرگزاری علم و فناوری نشر روز؛ دولت چهاردهم در شرایطی شروع به کار می‌کند که فقدان شهید آیت‌الله رئیسی کاملاً احساس می‌شود. با شهادت این رئیس جمهور خدوم ظرف 50 روز انتخابات ریاست جمهوری برگزار شد و در یک فضای باز، شفاف و رقابتی مردم پای صندوق‌های رأی حاضر شدند و دست به انتخاب زدند و در نهایت مسعود پزشکیان به عنوان رئیس دولت چهاردهم انتخاب شد.

آقای پزشکیان در شعارهای انتخاباتی خود و در مناظرات و حتی پس از انتخاب شدن بر تشکیل دولت فراجناحی تأکید داشته و دارد و اینکه قرار است در کابینه او افرادی متخصص و متعهد به کار گرفته شوند؛ افرادی که در دولت‌های قبلی سمتی نداشته‌اند و چهره تکراری محسوب نمی‌شوند و صرفاً از آنها به عنوان مشاور بهره گرفته خواهد شد. از این سخنان اینگونه می‌توان برداشت که دولت چهاردهم ترکیبی از وزرای جوان، باانگیزه و چهره‌های جدید خواهد بود.

حتی محمدجواد ظریف که اخیراً به عنوان رئیس شورای راهبری دوره انتقال دولت چهاردهم منصوب شده به طور غیرمستقیم بر این موضوع تأکید داشته و هرگونه فشار و لابی برای انتخابات وزرا و معاون اولی رئیس جمهور را تکذیب و اعلام کرده انتخاب وزرا و چینش کابینه در یک فضای شفاف و شایسته‌سالارانه انجام می‌پذیرد و نهایتاً تا پایان تیر ماه کار به نتیجه خواهد رسید.

پرسشی که در این گزارش به آن پاسخ داده خواهد شد این است که اصلاً چرا باید دولت چهاردهم فراجناحی باشد؟ آیا فراجناحی بودن بر کارکرد دولت چهاردهم اثرگذار است یا خیر؟

فراجناحی بودن دولت چهاردهم؛ بستری برای همدلی و همکاری

باید پذیرفت یکی از آفت‌های امر سیاسی در کشور ما، جناحی عمل کردن برخی دولت‌ها بوده و اینکه گاهی اوقات حلقه دولت‌ها آنقدر تنگ و تنگ‌تر می‎شود که افرادی دلسوز ولو با گرایش‌های سیاسی متفاوت از این حلقه کنار گذاشته می‌شوند؛ به عبارت بهتر تخصص فدای نگرش‌های سیاسی می‌شود. البته نمی‌توان منکر این موضوع بود که در برخی از مسئولیت‌ها باید گرایشی همسو میان یک مسئول یا وزیر با دولت و شخص رئیس جمهور وجود داشته باشد ولی در اکثر مسئولیت‌ها می‌توان فارغ از نگاه سیاسی به تخصص‌ وزرا و مسئولان پرداخت و از ظرفیت نهفته در آنها استفاده کرد.

فراجناحی بودن دولت منجر به در برگیری همه اقشار و تفکرات در دولت خواهد شد، انسجام و وحدت ملی را افزایش می‌دهد، کارآمدی دولت را تقویت می‌کند و به دولت در پیشبرد سیاست‌های نظام به ویژه برنامه پنج ساله توسعه کمک فراوانی خواهد کرد. البته ملاحظاتی در این زمینه وجود دارد؛ مثلاً نمی‌توان به اسم فراجناحی بودن از افرادی ولو متخصص که التزامی به نظام و جمهوری اسلامی ندارند بهره برد یا به معنای دیگر باور به نظام جمهوری اسلامی و انقلاب اسلامی و قانون اساسی امری مهم و ضروری است و ضرورت دارد به عنوان پیش‌شرط اصلی در انتخابات متخصصان قرار گیرد.

محمد ناظمی‌اردکانی، دبیرکل جامعه اسلامی مدیران و وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی در دولت نهم در گفت‌وگو با خبرنگار سیاسی خبرگزاری علم و فناوری نشر روز، با بیان اینکه دولت جدید باید بر افزایش مشارکت مردم و سرمایه‌های اجتماعی تمرکز جدی داشته باشد، گفت: به عبارت بهتر دولت چهاردهم باید همه طیف‌های جامعه را مدنظر داشته باشد و بر روی آنها تمرکز و برایشان برنامه‌ریزی داشته باشد. ضرورت دارد آقای پزشکیان رئیس جمهور همه باشد و برروی اجابت مطالبات مردم که در فضای انتخاباتی مطرح طرح و ایده و راهکار عملیاتی ارائه دهد.

وی ادامه داد: آنهایی که به آقای پزشکیان رأی دادند مطالباتی دارند و لازم است مطالبات اینها در نظر گرفته شود و یا آنهایی هم که به ایشان رأی نداده‌اند به خاطر اختلاف سلیقه سیاسی بوده ولی اختلاف سلیقه نباید منجر به حاشیه رانده شدنشان شود. رئیس دولت چهاردهم مسیری سخت و دشوار را در پیش دارد و باید اعتماد فی ما بین دولتش با جامعه را تأمین کند.

دبیرکل جامعه اسلامی مدیران با بیان اینکه دولت چهاردهم باید فراجناحی عمل کند، گفت: برای اینکه دولت فراجناحی عمل کند ابتدا باید میان خواص و جریان‌های سیاسی کشور اختلافات و موضوعات حل و فصل و کنار گذاشته شوند و گام دوم این است که از سلایق سیاسی موجود فصل مشترکی استخراج شود و با تکیه بر آن مسیر طی شود و قاعدتاً آقای پزشکیان توان انجام این کار را دارد. اگر این موارد مدنظر رئیس جمهور باشد می‌توان امید داشت دولت چهاردهم به یک دولت فراجناحی و ائتلافی  در سطح ملی تبدیل شود و آن را دولت اجماع ملی خواند.

ظرفیت مضاعف برای دولت چهاردهم از طریق تعامل با گروه‌های سیاسی

ناظمی اردکانی اظهار کرد: اگر آقای پزشکیان فراجناحی عمل کند قطعاً ظرفیت مضاعفی در دولت ایشان به وجود خواهد آمد و این ظرفیت مضاعف به حل مشکلات اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی منجر می‌شود و در مسیر مقابله با بی‌عدالتی و اقتصاد رانتی موفقیت‎های بسیاری را به دست می‌آورد و ناهنجاری‌های اجتماعی را به حداقل ممکن کاهش می‌دهد.  

از سوی دیگر سید مرتضی محمودی، نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی درباره استفاده دولت چهاردهم از ظرفیت نیروهای جوان و  ظرفیت‌های موجود با توجه به شایسته‌سالاری و همچنین پرهیز از افتادن در دام سهم‌خواهان عنوان کرد: شاخصه اصلی آقای پزشکیان در مناظرات و ایام انتخابات ایجاد انسجام ملی، اتحاد، رفع کدورت‌ها و همگرایی میان نیروهای سیاسی بوده است. در حقیقت کلیدواژه اصلی ایشان کنار گذاشتن اختلافات بوده است اما این موضوع باید در عمل نشان داده شود و اگر فقط در حد یک ادعا بوده باشد باید نگران شد. اما اگر این شعار یک حقیقت و مفهوم کاربردی بوده باشد، در دولت آینده باید شاهد ترکیبی فراجناحی باشیم.

وی ادامه داد: استفاده فراجناحی از نیروهای سیاسی را در دولت شهید رئیسی به خوبی دیدیم. خیلی از افراد از این موضوع گله کردند اما دیدیم که رهبر انقلاب به این ویژگی ایشان اشاره کردند و صفت جامع‌الاطراف را به شهید رئیسی نسبت دادند.

نماینده مردم تهران در مجلس عنوان کرد: بنابراین آقای پزشکیان نیز باید مانند شهید رئیسی فراجناحی عمل کند. این‌گونه چرخ‌های پیشرفت کشور بهتر خواهد چرخید اما اگر یک دولت همسو را روی کار بیاورد با چالش مواجه خواهد شد و این چالش مدیران کشور را از عملکرد خوب باز می‌دارد.

نتیجه‌گیری

براساس این گزارش، دولت چهاردهم باید برای حل مشکلات کشور دیدی فراتر از حزب و جناح داشته باشد چون نگاه جناحی و سیاسی قدرت انتخاب را از رئیس جمهور گرفته یا قدرت انتخاب او را محدود ‌می‌کند. حزب‌گرایی و تحزب امری خوب و پسندیده است اما نه در کشوری که ساختارهای حزبی هنوز قوت نگرفته و به معنای واقعی کلمه حزب وجود ندارد. معمولاً احزاب در نظام‌های سیاسی مدرن دست به کادرسازی و تربیت نیروی متخصص می‌‎زنند ولی در ایران احزاب بیشتر کارکرد انتخاباتی دارند و میان احزاب و مردم پیوند و رابطه عمیقی وجود ندارد و لذا در چنین شرایطی رئیس دولت چهاردهم اگر حزبی به افراد نگاه کند هم دولتش جای مانور کمتری خواهد داشت و هم اینکه در ایجاد تعامل و وحدت میان نیروهای سیاسی خیلی موفق ظاهر نخواهد شد.